Drewno jako materiał palny w połączeniu z unoszącym się w powietrzu pyłem tworzy środowisko, które wymaga szczególnej ostrożności przy wyborze systemu grzewczego. Niestety, zbyt często popełniane są te same błędy – wynikające z braku świadomości lub chęci zaoszczędzenia na kosztach. Skutki bywają poważne: od strat energetycznych, przez awarie, aż po zagrożenie pożarowe. Jakich błędów unikać, planując system ogrzewania?
Brak uwzględnienia warunków środowiskowych
Stolarnia nie jest środowiskiem neutralnym. Wysokie stężenie pyłów organicznych, cząstek drewna oraz unoszących się w powietrzu olejów i lakierów sprawia, że standardowe urządzenia grzewcze nie spełniają wymaganych norm trwałości i bezpieczeństwa. Urządzenia o niskiej klasie szczelności (poniżej IP44) są szczególnie podatne na uszkodzenia mechaniczne oraz przegrzewanie spowodowane osadzaniem się pyłu na elementach grzewczych.
W tego typu aplikacjach należy bezwzględnie stosować urządzenia o podwyższonej klasie ochrony – co najmniej IP54, a optymalnie IP65. Obudowy powinny być wykonane ze stali nierdzewnej lub kwasoodpornej (np. AISI 304/316), odpornej na korozję i łatwej w konserwacji. Urządzenia muszą być również przystosowane do ciągłej pracy w środowisku zapylonym – co wyklucza większość popularnych rozwiązań domowych i niskobudżetowych.
Niedoszacowanie zagrożeń wybuchowych (ATEX)
Pył drzewny w obecności powietrza stanowi mieszaninę wybuchową. W stężeniach przekraczających dolną granicę wybuchowości (LEL) pyły mogą zapalić się pod wpływem iskry, łuku elektrycznego lub nagrzanej powierzchni grzewczej. Niestety, wielu właścicieli zakładów stolarskich nie uwzględnia tej klasy ryzyka i stosuje urządzenia nieprzystosowane do stref zagrożenia wybuchem.
Zgodnie z dyrektywą ATEX, w stolarni należy przeprowadzić klasyfikację stref zagrożenia i dobrać urządzenia posiadające odpowiedni certyfikat Ex. Nagrzewnice i grzejniki w wykonaniu przeciwwybuchowym posiadają m.in. ograniczoną temperaturę powierzchni, iskrobezpieczne złącza oraz szczelną obudowę uniemożliwiającą zapłon mieszanin pyłowo-powietrznych. Brak tych zabezpieczeń nie tylko zwiększa ryzyko wypadków, ale naraża właściciela zakładu na poważne konsekwencje administracyjne i ubezpieczeniowe.
Niewłaściwy dobór mocy grzewczej i brak strefowania
Ogrzewanie dużych przestrzeni warsztatowych przy użyciu jednego źródła ciepła jest działaniem nieskutecznym zarówno energetycznie, jak i funkcjonalnie. Zbyt mała moc grzewcza powoduje, że urządzenia pracują w trybie ciągłym, nie osiągając zadanej temperatury, a przy tym zużywając nadmierne ilości energii. Z kolei przewymiarowanie układu skutkuje częstym przełączaniem się urządzeń i skróceniem ich żywotności.
Rekomendowanym rozwiązaniem jest segmentacja przestrzeni na strefy o zróżnicowanym zapotrzebowaniu cieplnym – np. stanowiska pracy, magazyn surowców, obszary przeładunkowe. Dla każdej z nich powinien zostać dobrany osobny punkt grzewczy (np. grzejniki konwekcyjne, promienniki niskotemperaturowe lub mobilne nagrzewnice), a także niezależny system sterowania. Takie podejście pozwala nie tylko zoptymalizować zużycie energii, ale również zapewnić wyższy komfort pracy i większą elastyczność operacyjną.
Zaniedbanie kwestii sterowania i automatyki
Systemy grzewcze pozbawione elementów automatyki narażone są na niestabilność temperaturową, nierównomierne zużycie urządzeń oraz niepotrzebne koszty eksploatacyjne. Ręczne włączanie i wyłączanie nagrzewnic, brak harmonogramów czasowych czy sterowania strefowego prowadzi do sytuacji, w której energia jest marnowana, a komfort cieplny pracowników nie jest zapewniony.
Nowoczesne systemy sterowania umożliwiają precyzyjną regulację temperatury z uwzględnieniem stref czasowych i progów temperaturowych. Warto zastosować programowalne termostaty (ścienne lub szynowe) oraz czujniki temperatury dostosowane do warunków środowiskowych.
Wnioski
Ogrzewanie stolarni wymaga znacznie więcej niż podstawowego źródła ciepła. Niezbędna jest analiza warunków środowiskowych, określenie stref zagrożenia wybuchem, dokładne wyliczenie zapotrzebowania cieplnego oraz wdrożenie systemu automatyki. Tylko wtedy można mówić o efektywnym, bezpiecznym i zgodnym z normami systemie grzewczym.
W tym kontekście warto zwrócić uwagę na ofertę firmy TOM-El, specjalizującej się w dostarczaniu rozwiązań grzewczych dla środowisk przemysłowych i specjalnych. W katalogu znajdują się zarówno urządzenia mobilne, jak i grzejniki stacjonarne o podwyższonej odporności IP, jak również nagrzewnice i komponenty w wykonaniu Ex – przeznaczone do pracy w strefach zagrożenia wybuchem pyłu.
